Tim Cook có giữ Apple thoát khỏi số phận của Nokia không?

Apple’s event (June 9th 2025)

Apple trên bờ vực khủng hoảng: Tim Cook đứng trước thử thách lớn nhất

Cách đây một năm, sự kiện Apple công bố chiến lược trí tuệ nhân tạo (AI) mang tên Apple Intelligence tại Silicon Valley đã khiến giá trị công ty tăng vọt hơn 200 tỷ USD chỉ trong một ngày – một trong những mức tăng giá trị lớn nhất lịch sử Mỹ. Niềm hy vọng rằng AI sẽ biến iPhone thành trợ lý kỹ thuật số thông minh, giúp hồi sinh doanh số điện thoại suy giảm, đã khiến cả thị trường rúng động. Tuy nhiên, sau 12 tháng, sự phấn khích đó đã chuyển thành nỗi lo hiện hữu.

Những hứa hẹn tan biến, thách thức dồn dập

Nhiều lời hứa về Siri và Apple Intelligence đã không được thực hiện. Sự lột xác của Siri bị hoãn vô thời hạn, trong khi Apple Intelligence chưa thể cạnh tranh với các trợ lý AI như Google Gemini. Bên cạnh đó, Apple đang đối mặt với rủi ro lớn tại Trung Quốc do chiến tranh thương mại của Tổng thống Donald Trump, cùng với các thách thức pháp lý và quản lý mới đối với hai mảng dịch vụ có biên lợi nhuận cao nhất.

Cổ phiếu Apple giảm gần 20% năm nay, thua xa các đại gia công nghệ khác như Alphabet, Amazon, Meta và Microsoft. Nhưng điều đáng lo hơn cả là sự so sánh giữa Tim Cook và Jack Welch – cựu CEO của General Electric (GE). Cook đã mang lại khối tài sản khổng lồ cho nhà đầu tư, nhưng thành công đó có thể che lấp những lỗ hổng nghiêm trọng, giống như GE từng trải qua. Câu hỏi lớn đặt ra: Tim Cook có thể giúp Apple tránh khỏi số phận của Nokia – hãng viễn thông Phần Lan từng bị Apple đánh bại vào đầu những năm 2000?

Sự kiện lớn nhất năm: Thiếu bứt phá về AI

Tại Hội nghị Nhà phát triển Toàn cầu (WWDC) ngày 9/6, Apple không đưa ra cam kết lớn nào về AI ngoài việc mở cửa mô hình Apple Intelligence cho các nhà phát triển ứng dụng. Thay vào đó, công ty tập trung vào công nghệ màn hình mới mang tên Liquid Glass. Nhiều chuyên gia cho rằng Apple cần một chiến lược phần cứng đột phá như iPhone, iPod hay Mac trước đây, chứ không phải chỉ đi theo xu hướng AI một cách từ từ.

Trong khi đó, các đối thủ như Meta, Google, Xiaomi và Baidu đang nỗ lực phát triển kính thông minh tích hợp AI. OpenAI – nhà phát triển ChatGPT – cũng vừa thâu tóm công ty của Jony Ive, cựu nhà thiết kế trưởng Apple, để phát triển thiết bị AI mới. Apple dự kiến ra mắt điện thoại gập vào năm sau, nhưng điều này chỉ đi theo con đường mà Samsung và Motorola đã khai phá.

Bức tường vô hình: Quyền riêng tư và hệ sinh thái khép kín

Apple luôn đề cao quyền riêng tư và duy trì hệ sinh thái khép kín. Tuy nhiên, trong kỷ nguyên AI, điều này trở thành rào cản. Việc không thu thập dữ liệu cá nhân khiến Apple khó phát triển các mô hình AI cá nhân hóa. Công ty chủ yếu dựa vào phương pháp “quyền riêng tư vi sai” (differential privacy) thay vì thu thập dữ liệu chi tiết như Google. Điều này buộc Apple phải chạy AI trên thiết bị thay vì trên nền tảng đám mây, khiến các chatbot của họ kém cạnh tranh hơn.

Để bắt kịp, Apple có thể mua lại một công ty phát triển mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) dựa trên đám mây, nhưng thời điểm đã khá muộn. OpenAI đã liên kết với Jony Ive, Anthropic gần gũi với Amazon, còn các lựa chọn khác thì quá nhỏ hoặc là công ty Trung Quốc. Một giải pháp khác là mở cửa hệ sinh thái, hợp tác với các LLM của bên thứ ba như Motorola đã làm, giúp cải thiện trải nghiệm Siri và kích thích người dùng nâng cấp điện thoại.

Những rủi ro lớn nhất: Dịch vụ và doanh thu

Dịch vụ là điểm sáng nhất trong nhiệm kỳ của Tim Cook, giúp bù đắp sự trì trệ của iPhone. Tuy nhiên, đây cũng là mảng đang đối mặt với rủi ro lớn. Nếu tòa án Mỹ yêu cầu Google ngừng thanh toán cho Apple để trở thành công cụ tìm kiếm mặc định trên iPhone, doanh thu của Apple có thể giảm tới 10 tỷ USD/năm. Ngoài ra, doanh thu từ App Store cũng đang bị đe dọa bởi các quy định mới của EU và vụ kiện chống độc quyền tại Mỹ, với tổng doanh thu ước tính 31 tỷ USD/năm.

Kết luận: Thời khắc quyết định của Tim Cook

Tim Cook khó có thể thực hiện thay đổi lớn trong ngắn hạn. Ông vẫn duy trì sự ổn định về tài chính và quy trình, nhưng điều này có thể chưa đủ để giúp Apple vượt qua thách thức của thời đại AI. Nếu dịch vụ bị ảnh hưởng, đó sẽ là cú sốc lớn với Apple. Nhưng cũng có thể, đây là cơ hội để Cook thay đổi, mở ra chương mới cho một trong những thương hiệu công nghệ vĩ đại nhất thế giới.