Chính sách thuế quan của Trump: Gánh nặng lên người Mỹ và hệ thống thương mại đầy bất ổn

Với mỗi ngày trôi qua, trật tự thương mại mới của Mỹ dưới thời Donald Trump càng hiện rõ. Thay vì ổn định và thuế suất thấp, hệ thống hiện nay áp dụng thuế cao và thay đổi theo ý chí cá nhân Tổng thống. Canada và Ấn Độ có thể phải chịu mức thuế 35-50%, trong khi EU, Nhật Bản và Hàn Quốc đã vội vàng ký thỏa thuận để tránh bị áp thuế.

Từ ngày 7/8, Mỹ đã áp dụng thuế “có đi có lại” từ 10% đến 41% với hàng chục đối tác thương mại. Ông Trump cho rằng đây là chiến thắng, khi nhiều quốc gia chấp nhận mở cửa thị trường và đầu tư vào Mỹ, còn doanh thu thuế quan tăng mạnh. Tuy nhiên, Bộ phận Nghiên cứu Ngân sách Yale cho biết mức thuế hiệu dụng của Mỹ đã tăng lên 18% – gần gấp 8 lần so với đầu năm, tiệm cận mức thời kỳ Đại suy thoái.

Theo phân tích của Goldman Sachs, khoảng 80% gánh nặng thuế quan thực tế đang đổ lên vai người tiêu dùng và doanh nghiệp Mỹ. Các hãng sản xuất ô tô như Ford và GM cho biết riêng quý II/2025, chi phí thuế nhập khẩu của họ lần lượt là 800 triệu USD và 1,1 tỷ USD.

Dù chỉ số S&P 500 vẫn cao hơn 10% so với thời điểm công bố thuế mới và đồng USD gần đây mạnh lên, phần lớn là nhờ làn sóng tăng trưởng từ ngành trí tuệ nhân tạo. Thị trường có thể đang đánh giá thấp tác động lâu dài, khi các công ty phải thay đổi chuỗi cung ứng và đối mặt với rủi ro chính sách liên tục.

Nền kinh tế Mỹ đang xuất hiện dấu hiệu chậm lại: tăng trưởng nửa đầu 2025 thấp, lạm phát cao và thị trường lao động suy yếu. Về lâu dài, việc thay thế hệ thống thương mại đa phương bằng cơ chế song phương tùy biến sẽ khiến doanh nghiệp và người tiêu dùng mất đi sự lựa chọn, làm gia tăng chi phí vận hành, giảm sức cạnh tranh toàn cầu.

Các chuyên gia cảnh báo rằng ngay cả khi Tổng thống Trump rời nhiệm sở, hệ thống này có thể duy trì do lợi ích nhóm từ doanh nghiệp hưởng lợi, áp lực chính trị và nguồn thu ngân sách. Đây là thách thức lớn cho bất kỳ nhà lãnh đạo nào muốn khôi phục thương mại tự do.